Dit jaar vijf jaar geleden, in 2012, ondertekende de Nederlandse regering het UNESCO Verdrag ter bescherming van het Immaterieel Cultureel Erfgoed (uit 2003). De beoefenaars van het immaterieel erfgoed hebben in dit verdrag een centrale rol. Wanneer zij werken aan borging van het immaterieel erfgoed en zich inzetten voor het voortzetten van dit erfgoed, kunnen zij dit voordragen voor de Inventaris die hoort bij het Verdrag, Een wezenlijk kenmerk van dat voortzetten is dat het wordt overgedragen van generatie op generatie en van persoon op persoon. Het is dus levend en dynamisch erfgoed.
De Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland bevat anno 2017 130 uitingen van immaterieel erfgoed, waaronder de Hindelooper Cultuur. Onderdeel van de Hindelooper Cultuur op de Inventaris is het Hindelooper Schilderwerk. Het Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland stimuleert ambachtslieden om bij het voortzetten van hun ambachtelijke vaardigheid op zoek te gaan naar nieuwe toepassingen en hedendaagse producten. Hiertoe wordt in de komende jaren een AmbachtenLab in het Nederlands Openluchtmuseum in Arnhem gerealiseerd.
Als voorproefje van dit AmbachtenLab nam het Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland in oktober 2017 deel aan het Craftscentrum (Crafts Council Nederland) tijdens de Dutch Design Week in Eindhoven. Het Kenniscentrum nodigde daartoe Gerard Van Oosten van het Staphorster Stipwerk en Pieter Bootsma van het Hindelooper Schilderwerk uit om 9 dagen in Eindhoven vanuit hun eigen ambachtelijke vaardigheid samenwerking met elkaar aan te gaan en te onderzoeken in hoeverre deze samenwerking zou kunnen leiden tot nieuwe ambachtelijke producten. Er werd gewerkt met verf op basis van in het Nederlands Openluchtmuseum uit vlas vervaardigde lijnolie.
De DDW is het grootste designevenement van Noord-Europa. Er worden daar werk en concepten van ruim 2500 ontwerpers aan meer dan 295.000 bezoekers uit binnen- en buitenland getoond. Het Craftscentrum was ingericht in gebouw Het Veem op Strijp-S, in het hart van het evenement. Een unieke kans dus om het Hindelooper Schilderwerk aan een groot publiek te tonen. Maar ook een bijzondere gelegenheid om kruisverbanden aan te gaan tussen twee bijzondere ambachtelijke vaardigheden: het stipwerk uit Staphorst en het schilderwerk uit Hindeloopen. Daarbij was uiteraard aandacht voor de reacties vanuit het publiek.
Vanuit het Kenniscentrum zijn wij tevreden over de bereikte resultaten. Natuurlijk is na één experiment de toekomst niet verzekerd. Maar het was een inspirerende samenwerking tussen twee gedreven ambachtslieden, die beiden open staan voor vernieuwing binnen de traditie, voor samenwerking met andere ambachtslieden, kunstenaars en designers. Het leverde mooie decoraties en eerste ideeën over productvernieuwing op. En dat is waar we vanuit het UNESCO-gedachtengoed aan willen werken: een toekomst voor immaterieel erfgoed, óók dat van Hindeloopen.
Leo Adriaanse,
Hoofd Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland
